برای درک بهتر انواع متغیرها، بیایید یک مثال واقعی از یک تحقیق فرضی را بررسی کنیم. فرض کنید که محققان می‌خواهند تأثیر برنامه‌های ورزشی بر سطح استرس دانشجویان را بررسی کنند.
مثال: تأثیر برنامه‌های ورزشی بر سطح استرس دانشجویان
1. متغیر مستقل
-
برنامه‌های ورزشی: این متغیر به نوع و شدت برنامه‌های ورزشی اشاره دارد که به دانشجویان ارائه می‌شود. محقق می‌تواند برنامه‌های مختلفی مانند یوگا، دویدن یا وزنه‌برداری را مورد بررسی قرار دهد.
2. متغیر وابسته
-
سطح استرس: این متغیر نشان‌دهنده میزان استرس دانشجویان است که ممکن است با استفاده از پرسشنامه‌ها یا مقیاس‌های اندازه‌گیری استرس ارزیابی شود.
3. متغیر میانجی
-
سطح فعالیت بدنی: این متغیر می‌تواند به عنوان یک رابط بین برنامه‌های ورزشی و سطح استرس عمل کند. به عبارت دیگر، برنامه‌های ورزشی ممکن است باعث افزایش سطح فعالیت بدنی شوند که در نهایت به کاهش استرس منجر می‌شود.
4. متغیر تعدیل‌کننده
-
جنسیت: جنسیت ممکن است تأثیری بر رابطه بین برنامه‌های ورزشی و سطح استرس داشته باشد. به عنوان مثال، ممکن است نتایج برای دانشجویان مرد و زن متفاوت باشد.
5. متغیر کنترل
-
سن: محقق ممکن است سن دانشجویان را کنترل کند تا تأثیرات سنی بر نتایج را حذف کند. به این ترتیب، تنها تأثیر برنامه‌های ورزشی بر سطح استرس مورد بررسی قرار می‌گیرد.
6. متغیر مداخله‌گر
-
شرایط زندگی: شرایط زندگی مانند وضعیت اقتصادی یا اجتماعی دانشجویان می‌تواند بر سطح استرس آن‌ها تأثیر بگذارد و باید در نظر گرفته شود تا نتایج دقیق‌تری به دست آید.
7. متغیرهای کمی و کیفی
-
متغیر کمی: سطح استرس (مقدار قابل اندازه‌گیری که می‌تواند به صورت نمره‌ای بیان شود).
-
متغیر کیفی: نوع برنامه ورزشی (مانند یوگا، دویدن یا وزنه‌برداری که نمی‌توان آن را به عدد تبدیل کرد).
