نظریه آلبرت الیس، که به عنوان رفتار درمانی عقلانی-عاطفی (REBT) شناخته می‌شود، بر این باور است که افکار و باورهای ما تأثیر زیادی بر احساس ها و رفتارهای ما دارند. الیس معتقد است که بسیاری از مشکل های عاطفی ناشی از باورهای غیرمنطقی هستند که افراد درباره خود، دیگران و جهان دارند.
باورهای غیرمنطقی
الیس تعدادی باور غیرمنطقی را شناسایی کرده است که می‌توانند منجر به افسردگی، اضطراب و سایر اختلال های عاطفی شوند. برخی از این باورها شامل موارد زیر هستند:- توقع تأیید دیگران: نیاز به تأیید و عشق از سوی همه افراد مهم در زندگی.
- انتظارهای بیش از حد از خود: الزام به کمال و شایستگی در تمام زمینه‌ها.
- فاجعه‌سازی: بزرگ‌نمایی مشکل ها و تصور اینکه اگر امور طبق میل پیش نروند، عواقب وحشتناکی خواهد داشت.
- مسئولیت‌پذیری عاطفی: اعتقاد به اینکه دیگران مسئول ایجاد احساس های منفی ما هستند.
- نگرانی مداوم: احساس اضطراب دائمی نسبت به وقوع حوادث بد.
- اجتناب از مشکل ها: باور به اینکه فرار از مشکل های بهتر از مواجهه با آن‌هاست.
- تأثیر منفی گذشته: اعتقاد به اینکه دیدگی های گذشته همیشه بر زندگی کنونی تأثیر منفی خواهند گذاشت.
مدل ABC
مدل ABC الیس توضیح می‌دهد که چگونه این باورها بر احساس ها و رفتارها تأثیر می‌گذارند:- A (محرک): رویداد یا وضعیت خاص.
- B (باور): تفکرها و باورهای فرد درباره آن رویداد.
- C (پیامد): احساس ها و واکنش‌های ناشی از آن باورها.
پیشینه فلسفی: نظریه الیس ریشه‌های فلسفی عمیقی دارد، به ویژه از دیدگاه‌های رواقیون مانند اپیکتتوس، که بر این نکته تأکید دارند که انسان‌ها نه از رویدادها بلکه از نگرش‌های خود نسبت به آن‌ها آشفته می‌شوند. الیس بر این باور است که تغییر در نگرش‌ها و باورها می‌تواند منجر به تغییر در احساس ها و رفتارها شود
