فرمول کامل نظریه هال

نظریه کلارک لئونارد هال (Clark Leonard Hull) در روان‌شناسی یادگیری به بررسی چگونگی یادگیری و رفتار انسان‌ها و جانوران می‌پردازد و فرمول‌های خاصی برای توصیف این فرآیندها ارائه می‌دهد. یکی از مهم‌ترین مفاهیم در نظریه هال، «توان واکنش مؤثر لحظه‌ای» (SER) است که به صورت زیر تعریف می‌شود:

 

SER = [SHR × D × V × K - (IR + sIR)] - SOR

توضیح اجزای فرمول

SER: توان واکنش مؤثر لحظه‌ای، که نشان‌دهنده احتمال انجام یک پاسخ آموخته شده در یک زمان مشخص است.

SHR: نیرومندی عادت (Strength of Habit)، که نمایانگر قدرت ارتباط بین محرک و پاسخ است. هر چه این مقدار بیشتر باشد، احتمال تکرار پاسخ نیز افزایش می‌یابد.

D: سائق (Drive)، که به نیاز یا تنش اشاره دارد و رفتار را تحریک می‌کند. این مقدار نشان‌دهنده شدت نیاز فیزیولوژیکی یا روانی است.

V: پویایی شدت محرک (Stimulus Intensity), که نشان‌دهنده تأثیر شدت محرک بر پاسخ است. هر چه شدت محرک بیشتر باشد، احتمال انجام پاسخ آموخته شده نیز افزایش می‌یابد.

K: انگیزش تشویقی (Incentive Motivation)، که به مقدار تقویت یا تشویق اشاره دارد. این مقدار نشان‌دهنده تأثیر مثبت تقویت‌ها بر رفتار است.

IR: بازداری واکنشی (Reactive Inhibition)، که به تأثیر منفی بر روی پاسخ اشاره دارد و معمولاً ناشی از خستگی یا عدم تمرکز است.

SIR: بازداری شرطی (Conditioned Inhibition)، که به اثرات منفی ناشی از یادگیری‌های قبلی اشاره دارد و می‌تواند مانع از بروز پاسخ آموخته شده شود.

SOR: اثر نوسان (Oscillatory Reaction), که به تأثیرات متغیر و موقتی بر روی توان واکنش اشاره دارد. این اثر توضیح می‌دهد که چرا یک پاسخ آموخته شده ممکن است در زمان‌های مختلف متفاوت باشد.

مفهوم کلی

فرمول توان واکنش مؤثر لحظه‌ای نشان‌دهنده ترکیبی از عوامل مثبت و منفی است که بر روی احتمال بروز یک رفتار خاص تأثیر می‌گذارند. برای اینکه یک پاسخ آموخته شده ظاهر شود، مقدار sER باید از یک آستانه مشخص (آستانه واکنش) فراتر رود. اگر sERکمتر از این آستانه باشد، پاسخ یادگرفته شده انجام نخواهد شد.