نظریه ملانی کلاین یکی از نظریه‌های مهم در روانکاوی و روانشناسی رشد است که به بررسی روابط اولیه فرد با اشیای مهم، به ویژه مادر، می‌پردازد. کلاین به عنوان یکی از بنیان‌گذاران نظریه روابط شی (Object Relations Theory) شناخته می‌شود و تأکید دارد که تجربیات اولیه کودک با مراقبان خود، به ویژه مادر، تأثیر عمیقی بر شکل‌گیری شخصیت و روابط بین فردی در بزرگسالی دارد.
مفاهیم اصلی نظریه ملانی کلاین
روابط شی
کلاین معتقد است که روابط اولیه کودک با اشیای مهم، به ویژه مادر، الگوهایی را برای روابط آینده فرد ایجاد می‌کند. او دو سائق اصلی را در نظر می‌گیرد: غریزه زندگی و غریزه مرگ. این سائق‌ها بر تعاملات کودک با محیط اطرافش تأثیر می‌گذارند و به او کمک می‌کنند تا بین تجربیات خوب و بد تفکیک قائل شود.
مواضع پارانوئید-اسکیزوئید و افسردهوار
کلاین دو موضع اساسی را معرفی می‌کند:
-
موضع پارانوئید-اسکیزوئید: در این مرحله، کودک احساسات خود را به دو دسته خوب و بد تقسیم می‌کند. این تقسیم‌بندی به او کمک می‌کند تا با اضطراب‌های ناشی از غریزه مرگ مقابله کند.
-
موضع افسردهوار: این موضع بعد از تجربه‌های مثبت و رشد سالم شکل می‌گیرد و به کودک کمک می‌کند تا احساسات خود را به طور کامل‌تر و یکپارچه‌تر تجربه کند.
