نظریه هارتمن یکی از نظریه‌های مهم در روانکاوی است که به بررسی نقش ایگو (من) در سازش فرد با محیط می‌پردازد. هاینس هارتمن، روانکاو مشهور و پیرو فروید، تأکید دارد که ایگو نه تنها در برابر سائق‌ها و نیازهای نهاد (بن) عمل می‌کند، بلکه به عنوان یک واسطه بین این سائق‌ها و واقعیت نیز عمل می‌کند.
مفاهیم کلیدی نظریه هارتمن
ایگو و سازش با محیط
هارتمن بر این باور است که ایگو دارای دو بخش است:
-
بخش تعارضی: این بخش به مدیریت تعارضات بین سائق‌ها و واقعیت می‌پردازد.
-
بخش غیر تعارضی: این بخش به فعالیت‌های سازشی و ترکیبی مربوط می‌شود.
مراحل شکل‌گیری ساخت روانی
نظریه هارتمن شامل سه مرحله اصلی است:
-
مرحله عدم تمایز: در این مرحله، نه ایگو وجود دارد و نه نهاد؛ بلکه عناصری از هر دو به تدریج شکل می‌گیرند.
-
مرحله تشکیل موضوع: در این مرحله، کودک با اشیاء و افراد ارتباط برقرار کرده و یاد می‌گیرد که نیازهای خود را از طریق جایگزین‌ها ارضا کند.
-
حرکت به سوی استقرار ایگو: در این مرحله، کودک یاد می‌گیرد که نیازهای خود را با توجه به واقعیت‌های محیطی مدیریت کند.
